Τι είναι η αλλεργική ρινίτιδα και πόσο συχνά εμφανίζεται;
Η αλλεργική ρινίτιδα είναι μια φλεγμονή των ρινικών μεμβρανών που χαρακτηρίζεται από ρινική συμφόρηση, ρινικό κνησμό (φαγούρα), πταρμό (φτέρνισμα), και ρινόρροια, σε οποιονδήποτε συνδυασμό. Παρόλο που η ίδια η αλλεργική ρινίτιδα δεν είναι απειλητική για τη ζωή (εκτός εάν συνοδεύεται από σοβαρό άσθμα ή αναφυλαξία), η νοσηρότητα από την πάθηση μπορεί να είναι σημαντική. Αλλεργική ρινίτιδα παρουσιάζει το 10-30% του πληθυσμού στις ΗΠΑ και στι δυτικές βιομηχανικές χώρες με αυξανόμενη συχνότητα τις τελευταίες δεκαετίες.
Ποια τα αίτια της;
Oφείλεται σε φλεγμονή που προκαλείται από τη μεσολάβηση της IgE μετά από έκθεση του βλεννογόνου που επενδύει τη ρινική κοιλότητα σε αλλεργιογόνα, ουσίες δηλαδή που σε κάποιους ανθρωπους οδηγούν σε μια αντίδραση υπερευαισθησίας, ενώ στην πλειοψηφία των ανθρώπων δεν προκαλούν κάποιας μορφής αντίδραση.
Χωρίζεται σε εποχική αλλεργική ρινίτιδα που σχετίζεται κυρίως με τα εξωτερικά αλλεργιογόνα, όπως η γύρη και η μούχλα, και σε χρόνια, η οποία σχετίζεται συγκεκριμένα με οικιακά αλλεργιογόνα όπως είναι τα ακάρεα, η μούχλα, τα έντομα (κατσαρίδες), τα λέπια των ζώων, τα επαγγελματικά αλλεργιογόνα και τη χρόνια γύρη, κάποια από τα οποία φαίνονται και στην παρακάτω φωτογραφία.
Συνήθη αλλεργιογόνα
Η επαφή ολων αυτών των αλλεργιογόνων με το ρινικό βλεννογόνο, οδηγεί στην ενεργοποίηση συγκεκριμένων κυττάρων όπως τα μαστοκύτταρα και έκλυση ορισμένων ουσιών όπως η ισταμίνη, που πυροδοτούν με τη σειρά τους την αλλεργική αντίδραση.
Η επαφή του αλλεργιογόνου (γύρη) με το ρινικό βλεννογόνο οδηγεί σε αντιδραση που εκδηλώνεται με τα συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας
Eπιπρόσθετα, η κληρονομικότητα και η περιβαλλοντική έκθεση καθώς και το κάπνισμα, ενεργητικό αλλά και παθητικό, συμβάλλουν στην ανάπτυξη αλλεργιών. Αντίθετα, τα άτομα που για παράδειγμα μεγαλώνουν σε μια φάρμα, είναι δηλαδή εκτεθειμένα από μικρή ηλικία στα αλλεργιογόνα και έχουν πολλά αδέλφια, παρουσιάζουν μειωμένο κίνδυνο.
Ποια είναι τα συμπτώματα της;
Τα συμπτώματα της αλλεργίας μοιάζουν με αυτά του κοινού κρυολογήματος. Ωστόσο, συχνά διαρκούν περισσότερο από δύο εβδομάδες και συνήθως δεν περιλαμβάνουν πυρετό. Τα τυπικότερα είναι η ρινική συμφόρηση, ο ρινικός κνησμός (φαγούρα), ο πταρμός (φτέρνισμα), και η ρινόρροια, η οποία είναι πολλές φορές οπισθορινική και μπορεί να προκαλεί βήχα. Συμπτώματα από τα μάτια όπως κνησμός και δακρύρροια μπορεί να συνυπάρχουν. Ενώ τα συμπτωμάτα της αλλεργικής ρινίτιδας πρωτοεμφανίζονται με την έκθεση στο αλλεργιογόνο, συχνά επιμένουν ακόμη και για μεγαλύτερο διάστημα, ακόμα και όταν ο ασθενής δεν έρχεται πια σε επαφή με το αλλεργιογόνο.
Εικόνα αλλεργικής ρινίτιδας με δακρύρροια και οφθαλμικό κνησμό, πταρμό, ρινική συμφόρηση, ρινόρροια, ερεθισμό στην κατάποση και βήχα
Σημαντική είναι η σχέση της αλλεργικής ρινίτιδας με το άσθμα αφού συχνά συνυπάρχουν. Σε αρκετες περιπτώσεις παρατηρείται και το φαινόμενο της αλλαγής επιπέδου – Etagenwechsel – στην περιπτωση που η αλλεργική ρινίτιδα προηγείται του άσθματος. Αυτό έχει ως αποτελέσμα να είναι συχνά απαραίτητη η συνεργασία του ΩΡΛ με τον Πνευμονολόγο για την ιδανικότερη θεραπευτική αντιμετώπιση του ασθενούς.
Πως γίνεται η διάγνωση;
Τα συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας που επιβεβαιώνουν τη διάγνωση είναι η παρουσία ρινικής συμφόρησης, ρινικού κνησμού, πταρμού (φτερνίσματος), και ρινόρροιας, σε οποιονδήποτε συνδυασμό. Το ιστορικό επίσης είναι ιδιαίτερα σημαντικό, αφου ο ασθενής συχνά περιγράφει λεπτομερώς τα συμπτώματα του όταν εκτεθεί στο αλλεργιογόνο. Η ενδοσκόπηση της μύτης μας επιτρέπει να διαγνωστούν ταυτόχρονα και ανατομικές ιδιαιτερότητες, όπως το σκολιωτικό (στραβό) διάφραγμα και οι υπερτροφικές (φουσκωμένες) κόγχες, χαρακτηριστικές στους αλλεργικούς.
Επιπρόσθετα οι δερματικές δοκιμασίες, κατά τις οποίες το αλλεργιογόνο εγχύεται στο δέρμα (prick test) είναι οι συνήθεις για την επιβεβαίωση της διάγνωσης και αξιολογείται η αντίδραση του ασθενούς. Διάφορα τεστ και στο αίμα (Rast test) είναι επίσης βοηθητικά.
Δερματική δοκιμασία (Prick Test)
Υπάρχει θεραπεία για την αλλεργική ρινίτιδα;
H αποτελεσματικότερη θεραπεία είναι η αποφυγή έκθεσης στο αλλεργιογόνο, εφόσον αυτό είναι βέβαια εφικτό και εφόσον αυτό έχει ταυτοποιηθεί. Είναι σημαντικό πάντως ο ασθενής να καταννοήσει, ότι η αλλεργική ρινίτιδα δεν είναι μια πάθηση σαν πχ. τον απλό πονοκέφαλο που μπορεί συχνά με μια σύντομη αγωγή να θεραπευτεί, αλλα είναι μια χρόνια κατάσταση και συχνά απαιτεί θεραπεία για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Tα αποτελεσματικότερα φαρμακευτικά σκευάσματα για την αλλεργική ρινίτιδα είναι τα ρινικά σπρευ κορτιζόνης. Άλλα σκευάσματα όπως τα αντιισταμινικά, τα αποσυμφορητικά, οι ανταγωνιστές των υποδοχέων των λευκοτριενίων, τα αντιχολινεργικά, τα χρωμονικά και οι ρινικές πλύσεις μπορούν επίσης το καθένα με διαφορετικό μηχανισμό να συμβάλλει στον περιορισμό των συμπτωμάτων.
Τα χειρουργεία είναι ωφέλιμα σε ασθενείς με σκολίωση (στραβό διάφραγμα) και υπερτροφικές (φουσκωμένες) κόγχες.
Εικόνα από Συρρίκνωση Ρινικων Κογχών με Diode Laser στο Ιατρείο
Εικόνα από την Τεχνική Συρρίκνωσης – Κογχοπλαστικής Ρινικών Κογχών με Diode Laser στο Ιατρείο
Αν όλες οι παραπάνω μέθοδοι δεν είναι αποτελεσματικές, υπάρχει και λύση της ανοσοθεραπείας, η οποία μπορεί να χορηγείται κάτω από το δέρμα (υποδόρια) ή υπογλωσσίως.
Τι είναι η αλλεργική ρινίτιδα και πόσο συχνά εμφανίζεται;
Η αλλεργική ρινίτιδα είναι μια φλεγμονή των ρινικών μεμβρανών που χαρακτηρίζεται από ρινική συμφόρηση, ρινικό κνησμό (φαγούρα), πταρμό (φτέρνισμα), και ρινόρροια, σε οποιονδήποτε συνδυασμό. Παρόλο που η ίδια η αλλεργική ρινίτιδα δεν είναι απειλητική για τη ζωή (εκτός εάν συνοδεύεται από σοβαρό άσθμα ή αναφυλαξία), η νοσηρότητα από την πάθηση μπορεί να είναι σημαντική. Αλλεργική ρινίτιδα παρουσιάζει το 10-30% του πληθυσμού στις ΗΠΑ και στι δυτικές βιομηχανικές χώρες με αυξανόμενη συχνότητα τις τελευταίες δεκαετίες.
Ποια τα αίτια της;
Oφείλεται σε φλεγμονή που προκαλείται από τη μεσολάβηση της IgE μετά από έκθεση του βλεννογόνου που επενδύει τη ρινική κοιλότητα σε αλλεργιογόνα, ουσίες δηλαδή που σε κάποιους ανθρωπους οδηγούν σε μια αντίδραση υπερευαισθησίας, ενώ στην πλειοψηφία των ανθρώπων δεν προκαλούν κάποιας μορφής αντίδραση.
Χωρίζεται σε εποχική αλλεργική ρινίτιδα που σχετίζεται κυρίως με τα εξωτερικά αλλεργιογόνα, όπως η γύρη και η μούχλα, και σε χρόνια, η οποία σχετίζεται συγκεκριμένα με οικιακά αλλεργιογόνα όπως είναι τα ακάρεα, η μούχλα, τα έντομα (κατσαρίδες), τα λέπια των ζώων, τα επαγγελματικά αλλεργιογόνα και τη χρόνια γύρη, κάποια από τα οποία φαίνονται και στην παρακάτω φωτογραφία.
Συνήθη αλλεργιογόνα
Η επαφή ολων αυτών των αλλεργιογόνων με το ρινικό βλεννογόνο, οδηγεί στην ενεργοποίηση συγκεκριμένων κυττάρων όπως τα μαστοκύτταρα και έκλυση ορισμένων ουσιών όπως η ισταμίνη, που πυροδοτούν με τη σειρά τους την αλλεργική αντίδραση.
Η επαφή του αλλεργιογόνου (γύρη) με το ρινικό βλεννογόνο οδηγεί σε αντιδραση που εκδηλώνεται με τα συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας
Eπιπρόσθετα, η κληρονομικότητα και η περιβαλλοντική έκθεση καθώς και το κάπνισμα, ενεργητικό αλλά και παθητικό, συμβάλλουν στην ανάπτυξη αλλεργιών. Αντίθετα, τα άτομα που για παράδειγμα μεγαλώνουν σε μια φάρμα, είναι δηλαδή εκτεθειμένα από μικρή ηλικία στα αλλεργιογόνα και έχουν πολλά αδέλφια, παρουσιάζουν μειωμένο κίνδυνο.
Ποια είναι τα συμπτώματα της;
Τα συμπτώματα της αλλεργίας μοιάζουν με αυτά του κοινού κρυολογήματος. Ωστόσο, συχνά διαρκούν περισσότερο από δύο εβδομάδες και συνήθως δεν περιλαμβάνουν πυρετό. Τα τυπικότερα είναι η ρινική συμφόρηση, ο ρινικός κνησμός (φαγούρα), ο πταρμός (φτέρνισμα), και η ρινόρροια, η οποία είναι πολλές φορές οπισθορινική και μπορεί να προκαλεί βήχα. Συμπτώματα από τα μάτια όπως κνησμός και δακρύρροια μπορεί να συνυπάρχουν. Ενώ τα συμπτωμάτα της αλλεργικής ρινίτιδας πρωτοεμφανίζονται με την έκθεση στο αλλεργιογόνο, συχνά επιμένουν ακόμη και για μεγαλύτερο διάστημα, ακόμα και όταν ο ασθενής δεν έρχεται πια σε επαφή με το αλλεργιογόνο.
Εικόνα αλλεργικής ρινίτιδας με δακρύρροια και οφθαλμικό κνησμό, πταρμό, ρινική συμφόρηση, ρινόρροια, ερεθισμό στην κατάποση και βήχα
Σημαντική είναι η σχέση της αλλεργικής ρινίτιδας με το άσθμα αφού συχνά συνυπάρχουν. Σε αρκετες περιπτώσεις παρατηρείται και το φαινόμενο της αλλαγής επιπέδου – Etagenwechsel – στην περιπτωση που η αλλεργική ρινίτιδα προηγείται του άσθματος. Αυτό έχει ως αποτελέσμα να είναι συχνά απαραίτητη η συνεργασία του ΩΡΛ με τον Πνευμονολόγο για την ιδανικότερη θεραπευτική αντιμετώπιση του ασθενούς.
Πως γίνεται η διάγνωση;
Τα συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας που επιβεβαιώνουν τη διάγνωση είναι η παρουσία ρινικής συμφόρησης, ρινικού κνησμού, πταρμού (φτερνίσματος), και ρινόρροιας, σε οποιονδήποτε συνδυασμό. Το ιστορικό επίσης είναι ιδιαίτερα σημαντικό, αφου ο ασθενής συχνά περιγράφει λεπτομερώς τα συμπτώματα του όταν εκτεθεί στο αλλεργιογόνο. Η ενδοσκόπηση της μύτης μας επιτρέπει να διαγνωστούν ταυτόχρονα και ανατομικές ιδιαιτερότητες, όπως το σκολιωτικό (στραβό) διάφραγμα και οι υπερτροφικές (φουσκωμένες) κόγχες, χαρακτηριστικές στους αλλεργικούς.
Επιπρόσθετα οι δερματικές δοκιμασίες, κατά τις οποίες το αλλεργιογόνο εγχύεται στο δέρμα (prick test) είναι οι συνήθεις για την επιβεβαίωση της διάγνωσης και αξιολογείται η αντίδραση του ασθενούς. Διάφορα τεστ και στο αίμα (Rast test) είναι επίσης βοηθητικά.
Δερματική δοκιμασία (Prick Test)
Υπάρχει θεραπεία για την αλλεργική ρινίτιδα;
H αποτελεσματικότερη θεραπεία είναι η αποφυγή έκθεσης στο αλλεργιογόνο, εφόσον αυτό είναι βέβαια εφικτό και εφόσον αυτό έχει ταυτοποιηθεί. Είναι σημαντικό πάντως ο ασθενής να καταννοήσει, ότι η αλλεργική ρινίτιδα δεν είναι μια πάθηση σαν πχ. τον απλό πονοκέφαλο που μπορεί συχνά με μια σύντομη αγωγή να θεραπευτεί, αλλα είναι μια χρόνια κατάσταση και συχνά απαιτεί θεραπεία για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Tα αποτελεσματικότερα φαρμακευτικά σκευάσματα για την αλλεργική ρινίτιδα είναι τα ρινικά σπρευ κορτιζόνης. Άλλα σκευάσματα όπως τα αντιισταμινικά, τα αποσυμφορητικά, οι ανταγωνιστές των υποδοχέων των λευκοτριενίων, τα αντιχολινεργικά, τα χρωμονικά και οι ρινικές πλύσεις μπορούν επίσης το καθένα με διαφορετικό μηχανισμό να συμβάλλει στον περιορισμό των συμπτωμάτων.
Τα χειρουργεία είναι ωφέλιμα σε ασθενείς με σκολίωση (στραβό διάφραγμα) και υπερτροφικές (φουσκωμένες) κόγχες.
Εικόνα από Συρρίκνωση Ρινικων Κογχών με Diode Laser στο Ιατρείο
Εικόνα από την Τεχνική Συρρίκνωσης – Κογχοπλαστικής Ρινικών Κογχών με Diode Laser στο Ιατρείο
Αν όλες οι παραπάνω μέθοδοι δεν είναι αποτελεσματικές, υπάρχει και λύση της ανοσοθεραπείας, η οποία μπορεί να χορηγείται κάτω από το δέρμα (υποδόρια) ή υπογλωσσίως.