Ρομποτική Χειρουργική με χρήση Laser
Είναι γεγονός ότι στην Ιατρική τα τελευταία χρόνια χάρις στη ραγδαία εξέλιξη της Βιοτεχνολογίας έχουν επιτευχθεί σημαντικότατα επιτεύγματα τόσο στην έγκαιρη και ακριβή διαγνωστική προσέγγιση όσο και σε πρωτοποριακές χειρουργικές επεμβάσεις που φάνταζαν στο παρελθόν σαν επιτεύγματα επιστημονικής φαντασίας μόνο.
Η Ρομποτική Χειρουργική λοιπόν έχει σταδιακά εισχωρήσει στην Χειρουργική προσφέροντας επιπλέον πλεονεκτήματα για ορισμένες ειδικότητες περισσότερο και για άλλες λιγότερο όπως στην χειρουργική της Άνω και Κάτω Κοιλίας, την Ουρολογία, Γυναικολογία, Καρδιοχειρουργική, Θωρακοχειρουργική, Χειρουργική Ενδοκρινών αδένων κλπ.
Στην Ωτορινολαρυγγολογία είναι γεγονός ότι δεν έχει ευρύ πεδίο εφαρμογών ακόμη. Εκεί όμως που έχει θέση και μπορεί κατά πράξη και περίπτωση να εφαρμοσθεί επιτυχώς είναι σε εκτεταμένες βλάβες, καλοήθεις και κακοήθεις, του Στοματοφάρυγγα και του Υποφάρυγγα (βάση γλώσσας – φαρυγγικά τοιχώματα και Υπεργλωττιδική μοίρα Λάρυγγος). Για πρώιμα στάδια καρκίνου φωνητικών χορδών λάρυγγα – αμυγδαλών είναι περιττή και σπάταλη μία τέτοια διαδικασία χειρουργικής εμπλοκής με Ρομποτικό Σύστημα DA VINCI που από μόνη της καθίσταται υπερβολή. Η εφαρμογή όμως της Ρομποτικής Χειρουργικής όταν και όποτε ενδείκνυται σε επιλεγμένα περιστατικά έχει πολύ μεγάλα πλεονεκτήματα και είναι πολύ πιο εύκολη σε σχέση με όλες τις άλλες ειδικότητες που αναγκαστικά θα κάνουν έστω και μικρές εξωτερικές τομές στο δέρμα προκειμένου να περάσει το ενδοσκόπιο και οι Ρομποτικοί αρθρωτοί βραχίονες που θα προωθηθούν στο υπό εγχείρηση όργανο.
Ρομποτική Χειρουργική με χρήση Laser
Στην Λαρυγγολογία δεν χρειάζεται καμία τέτοια τομή εξωτερική αφού η πύλη εισόδου εδώ είναι η στοματική κοιλότητα και διαστοματικά έχω εμπειρία τόσο με συμβατικά μικροεργαλεία Χειρουργικής όσο και Χειρουργική με Laser με την καθοδήγηση μικροσκoπίου ή ενδοσκοπίου για όλων των ειδών τις νεοπλασίες, καλοήθεις και κακοήθεις, που υπάρχουν στον Στοματοφάρυγγα-Υποφάρυγγα-Λάρυγγα. Εκείνο που άλλαξε με τη Ρομποτική Χειρουργική είναι ότι αντί να χρησιμοποιείται Μικροσκόπιο εισάγουμε μέσα από τον στοματοδιαστολέα ενδοσκόπιο το οποίο μεταφέρει με 3D κάμερα την εικόνα του χειρουργικού πεδίου στο Monitor και έτσι η ορατότητα του χειρουργού που βρίσκεται σε απόσταση από τον ασθενή είναι στερεοσκοπική και είναι σε θέση να εκτελεί μέσα από την Κονσόλα και με τρισδιάστατη (3D) οθόνη όλους τους απαραίτητους χειρισμούς ακριβέστερα.
Η καλύτερη ορατότητα με τη Ρομποτική Χειρουργική 3D high definition εικόνας υπόσχεται για τον ασθενή πολύ μικρότερο κίνδυνο επιπλοκών ιδιαίτερα για υψηλού επιπέδου και δύσκολες επεμβάσεις και ταχύτερη ανάρρωση.
Τεχνικά, μέσα από το ίδιο προστόμιο του Στοματοδιαστολέα διαμέτρου 5-7 εκατοστών εισέρχονται πολύ εύκολα οι 4 κύριοι αρθρωτοί βραχίονες του Ρομπότ αναίμακτα και ατραυματικά σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη χειρουργική εφαρμογή λοιπών ειδικοτήτων που χρειάζονται τρεις τουλάχιστον διαφορετικές διαδερμικές πύλες εισόδου. Ο ένας από τους βραχίονες του ρομπότ που υποκαθιστά συνήθως το χειρουργικό χέρι καταλήγει σε διαθερμία ή Laser για τομή και καυτηρίαση του προς εκτομή όγκου.
Πιο σύγχρονος και αποτελεσματικός τελικά όμως τρόπος είναι αυτός που ο Ρομποτικός βραχίονας είναι εξοπλισμένος με Laser εύκαμπτης ίνας γιατί το Laser ως γνωστόν έχει αποδεκτά από ετών μεγάλα πλεονεκτήματα έναντι της καυτηρίασης.
Το “στήσιμο” του Ρομπότ είναι θέμα λίγων λεπτών για το Λαρυγγολογικό πεδίο αντίθετα με άλλα πεδία χειρουργικών ειδικοτήτων που η προετοιμασία είναι πλέον χρονοβόρα.
Από εκεί και πέρα πλέον ο χειρισμός μέσα από κονσόλα είναι πάρα πολύ απλός.
ROBOTIC SURGERY – (DA VINCI)
Ενδείξεις – Εφαρμογές
Μέχρι σήμερα στην Ωτορινολαρυγγολογία η Ρομποτική Χειρουργική έχει περιορισμένες εφαρμογές και πιο συγκεκριμένα μπορούμε να επέμβουμε στο ΥΓΕΙΑ σε επιλεγμένα περιστατικά :
ΣΤΟΜΑΤΟΣ – ΣΤΟΜΑΤΟΦΑΡΥΓΓΑ με Όγκους – Νεοπλάσματα
- Αμυγδαλών
- Βάσης Γλώσσας
- Μαλθακής Υπερώας
- Φαρυγγικού τοιχώματος
- Παραφαρυγγικού χώρου
ή σε Όγκους – Νεοπλάσματα ΛΑΡΥΓΓΑ – ΥΠΟΦΑΡΥΓΓΑ
- Υπεργλωττιδικής περιοχής Λάρυγγα
- Γλωττιδικής περιοχής Λάρυγγα – Φωνητικών χορδών
- Απιοειδών βοθρίων
Η Ρομποτική Χειρουργική εκτός από τις προαναφερθείσες ανατομικές περιοχές δεν έχει μέχρι σήμερα άλλες εφαρμογές στην Ωτορινολαρυγγολογία.
Σε πειραματικό ακόμα στάδιο βρίσκεται η Ρομποτική Ωτοχειρουργική και ίσως μελλοντικά να συμπεριληφθεί και αυτή στο φάσμα των εφαρμογών.
Στην Ρινοχειρουργική «ουδέν νεώτερο».
Επιφυλάξεις – Αντενδείξεις – Αποκλεισμός Περιστατικών
Οι καθιερωμένες εντενδείξεις και κανόνες για την Χειρουργική Ογκολογία Κεφαλής και Τραχήλου παραμένουν αδιαπραγμάτευτες τόσο για τη Συμβατική Χειρουργική όσο και για την ελάχιστα επεμβατική εγχειρητική διαχείριση που προσφέρει η Σύγχρονη Βιοτεχνολογία με ποικίλο εξοπλισμό και εργαλεία μεταξύ των οποίων έχει θέση και το Robot Da Vinci.
Η επιλογή περιστατικών παραμένει ουσιώδης παράμετρος και τα κριτήρια θα πρέπει να είναι μόνον επιστημονικά που τελικό στόχο θα έχουν την μακρόχρονη επιβίωση του ασθενή με την λιγότερη αναπηρία.
Transoral Robotic Surgery (T.O.R.S.) – Διαστοματική Ρομποτική Χειρουργική
Πλεονεκτήματα για τον ΑΣΘΕΝΗ
- Ελαχιστοποίηση διεγχειρητικής απώλειας αίματος.
- Δεν καταλείπει ορατές ουλές.
- Δε χρειάζεται τραχειοστομία.
- Σπανιότερες επιπλοκές σε σύγκριση με άλλες τεχνικές.
- Βραχεία νοσηλεία.
- Ταχεία ανάρρωση με διατήρηση κατά το μέγιστο φυσιολογικής ομιλίας και κατάποσης.
Πλεονεκτήματα για το ΧΕΙΡΟΥΡΓΟ
- Παρέχει Στερεοσκοπικά (3D) και υψηλής ανάλυσης (HD) Διεγχειρητικές εικόνες που επιτρέπουν ακριβέστερους εγχειρητικούς χειρισμούς.
- Συμβάλλει στον ασφαλέστερο συγκερασμό εγχειρητικών χειρισμών που στοχεύουν αφ’ενός μεν στην Ριζικότητα της καρκινικής βλάβης, με παράλληλα όμως Διατήρηση στο μέγιστο δυνατό της λειτουργικότητας του οργάνου .
- Χάρις στους Ρομποτικούς αρθρωτούς βραχίονες επιτυγχάνονται 360° εγχειρητικοί χειρισμοί. Αυτό δίδει πλεονέκτημα στον χειρουργό να εκτάμει επί των υγιών ορίων και όχι μόνον κατ’ επιφάνεια αλλά και υποεπιφανειακά έτσι ώστε να εκτιμήσει την επέκταση και σε βάθος του όγκου συνεπικουρούσης βέβαια της Στερεοσκοπικής (3D) εικόνας.
- Σε περίπτωση συρραφής μοσχευμάτων για ενδοστοματική πλαστική αποκατάσταση ελλειμάτων, αυτό επιτυγχάνεται ευχερέστερα με τους Ρομποτικούς αρθρωτούς και εύκαμπτους βραχίονες επιλύοντας ένα σοβαρότατο προβλήματα δυσχερούς ή και ανέφικτης συρραφής με τα μέχρι τώρα διατιθέμενα συμβατικά εργαλεία.
- Η υπό το Μικροσκόπιο Συμβατική Χειρουργική δίδει την δυνατότητα 3D εικόνας μεν αλλά «βλέπει» και στοχεύει χειρουργικά μόνον απέναντι και σε ευθεία γραμμή. Οι γωνίες επισκοπούνται με την εναλλασσόμενη εξωτερική πίεση του τραχήλου από βοηθό. Αντίθετα με την Ρομποτική Χειρουργική παρέχεται η δυνατότητα χρήσης και εναλλαγής ενδοσκοπίων με διαφορετικές γωνίες οπτικής 30ο, 45ο, 70ο, 90ο εισφέροντας έτσι στον χειρουργό πληρέστερη εικόνα της υπό εκτομήν καλοήθους ή κακοήθους βλάβης.
Συμπερασματικά λοιπόν η Ρομποτική Χειρουργική δεν είναι μαγικό όπλο ούτε πανάκεια αλλά υπάγεται στους ίδιους κανόνες της Χειρουργικής ιδίως της Ογκολογίας και ακολουθεί την ίδια νομοτέλεια και η εφαρμογή της έχει θέση μόνον όπου και όταν ενδείκνυται.
Προϋπόθεση όμως, ότι θα διενεργούνται τα προαναφερθέντα κάτω από τους χειρισμούς Χειρουργού με μακρόχρονη εμπειρία με την συμβατική χειρουργική ιδίως σε ό,τι αφορά τον Καρκίνο.
Μην ξεχνάμε ότι η Ρομποτική Χειρουργική είναι μετεξέλιξη της Συμβατικής Κλασικής Χειρουργικής. Είναι ανεύθυνο και επικίνδυνο να ξεκινά κάποιος χειρουργός την πρωτοεμπειρία του στον καρκίνο με Ρομποτική Χειρουργική, έχοντας αναπόφευκτα τεράστιο κενό γνώσης και απαραίτητης εμπειρίας με την Χειρουργική Ογκολογία που είναι προαπαιτούμενο για να χειρουργεί και με Robot Da Vinci.
Μην παραβλέπουμε το ότι το Robot Da Vinci είναι ένα ακόμη εργαλείο εγχειρητικής τεχνικής.
Η εγχειρητική μέθοδος είναι τέχνη ενώ η Χειρουργική είναι η Επιστήμη την οποία υπηρετεί η εγχειρητική. Αυτό είναι δόγμα στην Ιατρικής και θα πρέπει ο Ιατρός να μην αρκείται να είναι Χειριστής μόνον της νέας τεχνολογίας αλλά πρώτιστα Διαχειριστής των προβλημάτων υγείας των ασθενών του.
Παράλληλα όμως ο χειρουργός θα πρέπει να μην εφησυχάζει σε αυτά που ξέρει και μόνον, αλλά να αφομοιώνει τη νέα τεχνολογία και να μην την αφορίζει. Η Ιατρική πάει μπροστά μόνον όταν υπακούει στην αναγκαιότητα της Συνεχιζόμενης Δια Βίου Εκπαίδευσης – Continuous Εducation.
Ρομποτική Χειρουργική με χρήση Laser
Είναι γεγονός ότι στην Ιατρική τα τελευταία χρόνια χάρις στη ραγδαία εξέλιξη της Βιοτεχνολογίας έχουν επιτευχθεί σημαντικότατα επιτεύγματα τόσο στην έγκαιρη και ακριβή διαγνωστική προσέγγιση όσο και σε πρωτοποριακές χειρουργικές επεμβάσεις που φάνταζαν στο παρελθόν σαν επιτεύγματα επιστημονικής φαντασίας μόνο.
Η Ρομποτική Χειρουργική λοιπόν έχει σταδιακά εισχωρήσει στην Χειρουργική προσφέροντας επιπλέον πλεονεκτήματα για ορισμένες ειδικότητες περισσότερο και για άλλες λιγότερο όπως στην χειρουργική της Άνω και Κάτω Κοιλίας, την Ουρολογία, Γυναικολογία, Καρδιοχειρουργική, Θωρακοχειρουργική, Χειρουργική Ενδοκρινών αδένων κλπ.
Στην Ωτορινολαρυγγολογία είναι γεγονός ότι δεν έχει ευρύ πεδίο εφαρμογών ακόμη. Εκεί όμως που έχει θέση και μπορεί κατά πράξη και περίπτωση να εφαρμοσθεί επιτυχώς είναι σε εκτεταμένες βλάβες, καλοήθεις και κακοήθεις, του Στοματοφάρυγγα και του Υποφάρυγγα (βάση γλώσσας – φαρυγγικά τοιχώματα και Υπεργλωττιδική μοίρα Λάρυγγος). Για πρώιμα στάδια καρκίνου φωνητικών χορδών λάρυγγα – αμυγδαλών είναι περιττή και σπάταλη μία τέτοια διαδικασία χειρουργικής εμπλοκής με Ρομποτικό Σύστημα DA VINCI που από μόνη της καθίσταται υπερβολή. Η εφαρμογή όμως της Ρομποτικής Χειρουργικής όταν και όποτε ενδείκνυται σε επιλεγμένα περιστατικά έχει πολύ μεγάλα πλεονεκτήματα και είναι πολύ πιο εύκολη σε σχέση με όλες τις άλλες ειδικότητες που αναγκαστικά θα κάνουν έστω και μικρές εξωτερικές τομές στο δέρμα προκειμένου να περάσει το ενδοσκόπιο και οι Ρομποτικοί αρθρωτοί βραχίονες που θα προωθηθούν στο υπό εγχείρηση όργανο.
Ρομποτική Χειρουργική με χρήση Laser
Στην Λαρυγγολογία δεν χρειάζεται καμία τέτοια τομή εξωτερική αφού η πύλη εισόδου εδώ είναι η στοματική κοιλότητα και διαστοματικά έχω εμπειρία τόσο με συμβατικά μικροεργαλεία Χειρουργικής όσο και Χειρουργική με Laser με την καθοδήγηση μικροσκoπίου ή ενδοσκοπίου για όλων των ειδών τις νεοπλασίες, καλοήθεις και κακοήθεις, που υπάρχουν στον Στοματοφάρυγγα-Υποφάρυγγα-Λάρυγγα. Εκείνο που άλλαξε με τη Ρομποτική Χειρουργική είναι ότι αντί να χρησιμοποιείται Μικροσκόπιο εισάγουμε μέσα από τον στοματοδιαστολέα ενδοσκόπιο το οποίο μεταφέρει με 3D κάμερα την εικόνα του χειρουργικού πεδίου στο Monitor και έτσι η ορατότητα του χειρουργού που βρίσκεται σε απόσταση από τον ασθενή είναι στερεοσκοπική και είναι σε θέση να εκτελεί μέσα από την Κονσόλα και με τρισδιάστατη (3D) οθόνη όλους τους απαραίτητους χειρισμούς ακριβέστερα.
Η καλύτερη ορατότητα με τη Ρομποτική Χειρουργική 3D high definition εικόνας υπόσχεται για τον ασθενή πολύ μικρότερο κίνδυνο επιπλοκών ιδιαίτερα για υψηλού επιπέδου και δύσκολες επεμβάσεις και ταχύτερη ανάρρωση.
Τεχνικά, μέσα από το ίδιο προστόμιο του Στοματοδιαστολέα διαμέτρου 5-7 εκατοστών εισέρχονται πολύ εύκολα οι 4 κύριοι αρθρωτοί βραχίονες του Ρομπότ αναίμακτα και ατραυματικά σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη χειρουργική εφαρμογή λοιπών ειδικοτήτων που χρειάζονται τρεις τουλάχιστον διαφορετικές διαδερμικές πύλες εισόδου. Ο ένας από τους βραχίονες του ρομπότ που υποκαθιστά συνήθως το χειρουργικό χέρι καταλήγει σε διαθερμία ή Laser για τομή και καυτηρίαση του προς εκτομή όγκου.
Πιο σύγχρονος και αποτελεσματικός τελικά όμως τρόπος είναι αυτός που ο Ρομποτικός βραχίονας είναι εξοπλισμένος με Laser εύκαμπτης ίνας γιατί το Laser ως γνωστόν έχει αποδεκτά από ετών μεγάλα πλεονεκτήματα έναντι της καυτηρίασης.
Το “στήσιμο” του Ρομπότ είναι θέμα λίγων λεπτών για το Λαρυγγολογικό πεδίο αντίθετα με άλλα πεδία χειρουργικών ειδικοτήτων που η προετοιμασία είναι πλέον χρονοβόρα.
Από εκεί και πέρα πλέον ο χειρισμός μέσα από κονσόλα είναι πάρα πολύ απλός.
ROBOTIC SURGERY – (DA VINCI)
Ενδείξεις – Εφαρμογές
Μέχρι σήμερα στην Ωτορινολαρυγγολογία η Ρομποτική Χειρουργική έχει περιορισμένες εφαρμογές και πιο συγκεκριμένα μπορούμε να επέμβουμε στο ΥΓΕΙΑ σε επιλεγμένα περιστατικά :
ΣΤΟΜΑΤΟΣ – ΣΤΟΜΑΤΟΦΑΡΥΓΓΑ με Όγκους – Νεοπλάσματα
- Αμυγδαλών
- Βάσης Γλώσσας
- Μαλθακής Υπερώας
- Φαρυγγικού τοιχώματος
- Παραφαρυγγικού χώρου
ή σε Όγκους – Νεοπλάσματα ΛΑΡΥΓΓΑ – ΥΠΟΦΑΡΥΓΓΑ
- Υπεργλωττιδικής περιοχής Λάρυγγα
- Γλωττιδικής περιοχής Λάρυγγα – Φωνητικών χορδών
- Απιοειδών βοθρίων
Η Ρομποτική Χειρουργική εκτός από τις προαναφερθείσες ανατομικές περιοχές δεν έχει μέχρι σήμερα άλλες εφαρμογές στην Ωτορινολαρυγγολογία.
Σε πειραματικό ακόμα στάδιο βρίσκεται η Ρομποτική Ωτοχειρουργική και ίσως μελλοντικά να συμπεριληφθεί και αυτή στο φάσμα των εφαρμογών.
Στην Ρινοχειρουργική «ουδέν νεώτερο».
Επιφυλάξεις – Αντενδείξεις – Αποκλεισμός Περιστατικών
Οι καθιερωμένες εντενδείξεις και κανόνες για την Χειρουργική Ογκολογία Κεφαλής και Τραχήλου παραμένουν αδιαπραγμάτευτες τόσο για τη Συμβατική Χειρουργική όσο και για την ελάχιστα επεμβατική εγχειρητική διαχείριση που προσφέρει η Σύγχρονη Βιοτεχνολογία με ποικίλο εξοπλισμό και εργαλεία μεταξύ των οποίων έχει θέση και το Robot Da Vinci.
Η επιλογή περιστατικών παραμένει ουσιώδης παράμετρος και τα κριτήρια θα πρέπει να είναι μόνον επιστημονικά που τελικό στόχο θα έχουν την μακρόχρονη επιβίωση του ασθενή με την λιγότερη αναπηρία.
Transoral Robotic Surgery (T.O.R.S.) – Διαστοματική Ρομποτική Χειρουργική
Πλεονεκτήματα για τον ΑΣΘΕΝΗ
- Ελαχιστοποίηση διεγχειρητικής απώλειας αίματος.
- Δεν καταλείπει ορατές ουλές.
- Δε χρειάζεται τραχειοστομία.
- Σπανιότερες επιπλοκές σε σύγκριση με άλλες τεχνικές.
- Βραχεία νοσηλεία.
- Ταχεία ανάρρωση με διατήρηση κατά το μέγιστο φυσιολογικής ομιλίας και κατάποσης.
Πλεονεκτήματα για το ΧΕΙΡΟΥΡΓΟ
- Παρέχει Στερεοσκοπικά (3D) και υψηλής ανάλυσης (HD) Διεγχειρητικές εικόνες που επιτρέπουν ακριβέστερους εγχειρητικούς χειρισμούς.
- Συμβάλλει στον ασφαλέστερο συγκερασμό εγχειρητικών χειρισμών που στοχεύουν αφ’ενός μεν στην Ριζικότητα της καρκινικής βλάβης, με παράλληλα όμως Διατήρηση στο μέγιστο δυνατό της λειτουργικότητας του οργάνου .
- Χάρις στους Ρομποτικούς αρθρωτούς βραχίονες επιτυγχάνονται 360° εγχειρητικοί χειρισμοί. Αυτό δίδει πλεονέκτημα στον χειρουργό να εκτάμει επί των υγιών ορίων και όχι μόνον κατ’ επιφάνεια αλλά και υποεπιφανειακά έτσι ώστε να εκτιμήσει την επέκταση και σε βάθος του όγκου συνεπικουρούσης βέβαια της Στερεοσκοπικής (3D) εικόνας.
- Σε περίπτωση συρραφής μοσχευμάτων για ενδοστοματική πλαστική αποκατάσταση ελλειμάτων, αυτό επιτυγχάνεται ευχερέστερα με τους Ρομποτικούς αρθρωτούς και εύκαμπτους βραχίονες επιλύοντας ένα σοβαρότατο προβλήματα δυσχερούς ή και ανέφικτης συρραφής με τα μέχρι τώρα διατιθέμενα συμβατικά εργαλεία.
- Η υπό το Μικροσκόπιο Συμβατική Χειρουργική δίδει την δυνατότητα 3D εικόνας μεν αλλά «βλέπει» και στοχεύει χειρουργικά μόνον απέναντι και σε ευθεία γραμμή. Οι γωνίες επισκοπούνται με την εναλλασσόμενη εξωτερική πίεση του τραχήλου από βοηθό. Αντίθετα με την Ρομποτική Χειρουργική παρέχεται η δυνατότητα χρήσης και εναλλαγής ενδοσκοπίων με διαφορετικές γωνίες οπτικής 30ο, 45ο, 70ο, 90ο εισφέροντας έτσι στον χειρουργό πληρέστερη εικόνα της υπό εκτομήν καλοήθους ή κακοήθους βλάβης.
Συμπερασματικά λοιπόν η Ρομποτική Χειρουργική δεν είναι μαγικό όπλο ούτε πανάκεια αλλά υπάγεται στους ίδιους κανόνες της Χειρουργικής ιδίως της Ογκολογίας και ακολουθεί την ίδια νομοτέλεια και η εφαρμογή της έχει θέση μόνον όπου και όταν ενδείκνυται.
Προϋπόθεση όμως, ότι θα διενεργούνται τα προαναφερθέντα κάτω από τους χειρισμούς Χειρουργού με μακρόχρονη εμπειρία με την συμβατική χειρουργική ιδίως σε ό,τι αφορά τον Καρκίνο.
Μην ξεχνάμε ότι η Ρομποτική Χειρουργική είναι μετεξέλιξη της Συμβατικής Κλασικής Χειρουργικής. Είναι ανεύθυνο και επικίνδυνο να ξεκινά κάποιος χειρουργός την πρωτοεμπειρία του στον καρκίνο με Ρομποτική Χειρουργική, έχοντας αναπόφευκτα τεράστιο κενό γνώσης και απαραίτητης εμπειρίας με την Χειρουργική Ογκολογία που είναι προαπαιτούμενο για να χειρουργεί και με Robot Da Vinci.
Μην παραβλέπουμε το ότι το Robot Da Vinci είναι ένα ακόμη εργαλείο εγχειρητικής τεχνικής.
Η εγχειρητική μέθοδος είναι τέχνη ενώ η Χειρουργική είναι η Επιστήμη την οποία υπηρετεί η εγχειρητική. Αυτό είναι δόγμα στην Ιατρικής και θα πρέπει ο Ιατρός να μην αρκείται να είναι Χειριστής μόνον της νέας τεχνολογίας αλλά πρώτιστα Διαχειριστής των προβλημάτων υγείας των ασθενών του.
Παράλληλα όμως ο χειρουργός θα πρέπει να μην εφησυχάζει σε αυτά που ξέρει και μόνον, αλλά να αφομοιώνει τη νέα τεχνολογία και να μην την αφορίζει. Η Ιατρική πάει μπροστά μόνον όταν υπακούει στην αναγκαιότητα της Συνεχιζόμενης Δια Βίου Εκπαίδευσης – Continuous Εducation.